Đột quỵ là gì? Cách chống đột quỵ hiệu quả trong mùa đông

Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách phòng tránh đơn giản và hiệu quả tình trạng này, đặc biệt trong ngày đông.

Đột quỵ là gì?

Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trong do tuần hoàn máu não bị gián đoạn hoặc làm chậm đáng kể. Điều này gây nên hiện tượng thiếu oxy, không cung cấp đủ dinh dưỡng cho tế bào não. Chỉ vài phút không đủ lượng máu thì tế bào nào bắt đầu chết.

Do đó, thời điểm vàng cực kỳ quan trọng với việc cứu chữa người bị đột quỵ. Thời gian càng lâu thì lượng tế bào chết càng tăng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến  khả năng vận động, tư duy, thậm chí là tử vong.

Hầu hết người vượt qua cơn đột quỵ đều bị suy yếu hoặc di chứng như tê liệt, cử động yếu hơn ở một số bộ phận, rối loạn cảm giác, suy giảm thị lực, mất ngôn ngữ,...

Đột quỵ được chia thành 2 loại sau:

• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: Hiện tượng này chiếm 85% tổng số ca bệnh. Điều này xuất phát từ các cục máu đông gây tắc nghẽn động mạch, cản trở máu lưu thông lên não.
• Đột quỵ do xuất huyết: Hiện tượng này là do mạch máu não vỡ khiến máu chảy ồ ạt. Nguyên nhân vỡ mạch máu chủ yếu do động mạch mỏng, yếu hoặc xuất hiện vết rò rỉ, vỡ.

Ngoài ra, tình trạng thiếu máu não thoáng qua là đột quỵ nhẹ do não bộ giảm tải trong thời gian ngắn. Thông thường thời gian diễn ra chỉ khoảng vài phút.

Mẹo giữ ấm cơ thể

Những người có nguy cơ đột quỵ đang sống ở khu vực có thời tiết biến động có thể giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với yếu tố khắc nghiệt. Điều đó rất đơn giản như việc sưởi ấm trong nhà hoặc làm nóng khi vừa từ ngoài về.

Cần biết rằng “thời điểm đen” mắc đột quỵ là rạng sáng và nửa đêm. Thực tế, hầu hết mọi người đều đang nghỉ ngơi trong khoảng thời gian đó. Rõ ràng, đảm bảo giường ngủ ấm áp là công việc tiết kiệm chi phí và dễ thực hiện nhất.

  Làm ấm giường ngủ

Dù không kiểm soát việc giữ nhiệt tốt như chăn điện, túi chườm nóng lạnh đem tới giải pháp rẻ hơn cả. Túi đạt hiệu quả tốt nhất khi dùng với các chất liệu đồ giường kể trên. Đổ đầy nước nóng vào túi trước khi ngủ và luồn chân vào giường giữ ấm.

Một số người nhận xét có một tấm sưởi lớn vẫn tốt và nhanh hơn. Nếu vẫn cần thêm nhiệt, bạn chỉ cần bật lại thì vì lấy thêm bình hay đổ nước nóng thêm.

Với tài chính dư dả, bạn hoàn toàn có thể dùng quạt sưởi, lò sưởi hay bất kỳ hệ thống sưởi nào, nhất là gia đình có nhiều người.

Mặc nhiều áo Tương tự như giường ngủ, bạn hoàn toàn có thể xếp chồng layer. Mặc đồ giữ nhiệt, áo len, thậm chí cả mũ trong nhà nếu bạn thấy lạnh. Nếu đi ra ngoài, hãy chuẩn bị cả khăn choàng cổ. Để giữ ấm tốt hơn, hãy mặc nhiều lớp, chỉ cần đổ quá nhiều mồ hôi là được. Ý tưởng này giữ cho cơ thể bạn ấm áp và khô ráo. Các loại quần áo chất liệu nhân tạo, vải nỉ cũng giữ nhiệt rất tốt.  Giữ ấm cho bàn chân Chúng tôi khuyến khích bạn nên đi dép trong nhà và cả tất ấm. Một đôi tất mềm mại, ấm áp sẽ điều chỉnh thân nhiệt khi đi ngủ, thậm chí phòng tránh đột quỵ. Mặt khác, thảm trải sàn cũng giữ đôi chân luôn ấm áp trên sàn gạch hoặc gỗ cứng. Cách nhiệt cửa sổ Không có gì đáng ngạc nhiên khi cửa số là khu vực thoát nhiệt nhiều nhất. Ước chừng 10% nhiệt lượng thoát ra ở đây. 2/3 năng lượng bị mất do nhiệt bức xạ qua lớp kính. Phần còn lại là kết quả dẫn truyền qua khung và rò rỉ không khí xung quanh cửa sổ. Vậy làm sao để giữ ấm mùa đông? Chà, lắp rèm cửa là bước đầu tiên cần làm. Điều này ngăn chặn phần lớn sự mất nhiệt thông qua bức xạ. Tiếp theo, hãy bịt kín khung cửa bằng băng dính trong suốt chống gió song chúng không tồn tại được lâu. Các miếng kim loại hoặc nhựa hoàn chỉnh đắt tiền và hiệu quả hơn. Ngoài ra, bạn có thể bịt các khe bằng lưới tản nhiệt. Sử dụng ánh nắng mặt trời Vào ban ngày, hãy mở rèm cửa ở hướng Nam để đón ánh nắng ấm áo. Vào ban đêm, hãy đóng rèm để cách nhiệt tốt hơn cho phòng ngủ.

Các phương pháp chống đột quỵ khác

Tuy tuổi cao và tiền sử gia đình là một trong những yếu tố gây nên đột quỵ, bạn không quay ngược thời gian hay thay đổi người thân. Song các chuyên gia cho biết 80% trường hợp có thể ngăn ngừa. Làm thế nào để tăng tỷ lệ đặt cược có lợi cho bạn?

Không hút thuốc lá

Hút thuốc lá làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ. Nicotine trong thuốc làm tăng huyết áp. Carbon monoxide làm giảm lượng oxy trong tuần hoàn máu. Ngay cả việc hít thở khói thuốc thụ động cũng có thể làm tăng tỷ lệ.

Đồng thời, hút thuốc lá còn rất nhiều điều đáng bàn:

• Tăng lượng chất béo xấu trong máu.
• Giảm mức cholesterol HDL “tốt” của bạn.
• Làm máu dính và dễ bị đông  máu.
• Làm mảng bám tích tụ nhiều hơn.
• Làm dày và thu hẹp các mạch máu, làm hỏng lớp lót của chúng.
• Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về cách bỏ thuốc là. Đừng bỏ cuộc nếu chưa thành công ngay lần đầu tiên.

Ổn định tim mạch

Rối loạn tim mạch (Afib) đều tăng tỷ lệ đột quỵ do đông máu. AFib làm máu đọng lại trong tim. Nếu cục máu đông di chuyển lên não, nó có thể gây đột quỵ. Lý do dẫn đến căn bệnh này có rất nhiều như huyết áp cao, mảng bám động mạch, suy tim,..

Thuốc, thủ thuật y tế hoặc phẫu thuật giúp tim mạch ổn định. Nếu bạn không biết mình có mách Afib hay không nhưng cảm thấy tim đập thình thịch, khó thở, hãy đến gặp bác sĩ.

Kiểm soát bệnh tiểu đường

Lượng đường trong máu cao khiến nguy cơ đột quỵ gấp 2-4 lần. Nếu không được quản lý tốt, bệnh tiểu đường dễ dẫn đến tích tụ chất béo hoặc máu động trong mạch máu. Từ đó, các tế bào trong não và cổ bị thu hẹp, cắt đứt nguồn cung cấp máu lên não.

Nếu bị tiểu đường, hãy kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên. Dùng thuốc theo chỉ dẫn và tái khám định kỳ để bác sĩ theo sát bệnh lý của bạn.

Giảm huyết áp

Huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ. Đó là lý do của hơn một nửa bệnh nhân. Chỉ số huyết áp bình thường thấp hơn 120.80. Nếu thường xuyên hơn 130/80, bạn có thể bị huyết áp cao hoặc tăng huyết áp.

Nếu không được kiểm soát tốt, điều này sẽ dẫn đến khả năng đột quỵ cao gấp 4-6 lần. Điều này xuất phát từ vấn đề thành động mạch dày lên và làm cho cholesterol hoặc chất béo tích tụ thành mảng. Do đó, nó cơ thể chặn nguồn cung cấp máu tới não bộ.

Nếu bạn bị huyết áp cao, hãy nhờ tới sự tư vấn của bác sĩ để giữ huyết áp luôn ổn định. Thuốc và thói quen sống tích cực như tập thể dục, ăn uống lành mạnh thực sự hữu ích.

Tránh sử dụng rượu bia

Uống quá nhiều rượu làm tăng huyết áp và chất béo trung tình. Chỉ nên giới hạn 2 ly/1 ngày nếu bạn là đàn ông, 1 ly/1 ngày nếu bạn là phụ nữ.

Uống quá nhiều có thể gây ra Afib. Nếu bạn dùng dưới 4-5 lý trong vòng 2 giờ có thể gây ra hội chứng nhịp tim không đều.

Kiểm soát lượng cholesterol

Quá nhiều cholesterol làm tắc nghẽn động mạch, dẫn đến đau tim và đột quỵ. Hãy kiểm soát con số của bạn ở mức lành mạnh:

• Cholesterol toàn phần: Dưới 200mg/1dL máu.
• Cholesterol LDL (xấu): Dưới 100mg/1dL.
• HDL (tốt) cholesterol: Trên 60mg/1dL.

Nếu chế độ ăn uống và tập thể dục chưa đủ kiểm soát, bác sĩ có thể đề nghị bạn dùng thuốc.

Đừng bỏ qua tiếng ngáy

Ngáy to và liên tục có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ. Nó làm bạn ngừng thở hàng trăm lần trong đêm. Từ đó, nguy cơ đột quỵ tăng cao khi không nhận đủ oxy và tăng huyết áp.

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Ăn uống lành mạnh giúp giảm nguy cơ đột quỵ, thậm chí là giảm cân. Ăn nhiều trái cây và rau tươi mỗi ngày, đặc biệt bông cải xanh, mầm cải Brussel và các loại rau xanh.

Chọn protein nạc và thực phẩm giàu chất xơ. Tránh xa chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa gây tắc động mạch. Cắt giảm muối và thực phẩm chế biến sẵn. Chúng thường chứa nhiều muối, làm tăng huyết áp và tích tụ chất béo chuyển hóa.

Aspirin

Một viên aspirin liều thấp mỗi ngày ngăn ngừa đột quỵ và đau tim ở người có nguy cơ mắc bệnh cao. Nó làm loãng máu, ngăn hình thành cục máu đông trong động mạch khi bị tắc nghẽn một phần do mảng bám, cholesterol.

Tuy nhiên, không phải ai cũng cần tới nó nên đừng dùng aspirin khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, không cho người đang có dấu hiệu đột quỵ như nói ngọng, mặt xệ uống thuốc này. Nó có thể làm tăng triệu chứng nhanh chóng,. Thay vào đó, hãy liên hệ y tế ngay lập tức.

Tập thể dục

Các món chiên xào gây béo phì, cholesterol cao, tiểu đường và huyết áp cao, một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến đột quỵ. Do đó, hãy vận động thường xuyên.

Bạn không cần phải chạy marathon. Chỉ cần dành 30 phút luyện tập hàng ngày, 5 ngày một tuần là đủ. Hãy tập đến khi thấy mệt nhưng không bị thở gấp hay thở dốc. Đừng quên trò chuyện với bác sĩ để có chế độ tập luyện phù hợp nhất.

Câu hỏi thường gặp

Tôi có thể mắc đột quỵ mà không biết?

Những dấu hiệu thầm lặng hoàn toàn có thể xảy ra. Chúng được tạo ra khi một phần não bộ bị tắc nghẽn nhưng không bạn nhận ra sự khác thường. Thông thường, bạn chỉ nhận thức được khi đã hình thành tổn thương vĩnh viễn.

Đột quỵ thầm lặng có phải là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua?

Các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ như cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) xảy ra khi cục máu đông ngăn không cho máu chảy đến một phần não trong thời gian ngắn. Không giống đột quỵ thực sự, nó không tổn thương vĩnh viễn.

TIA đến và đi nhanh, khoảng 1 phút. Không giống như đột quỵ, động mạch sẽ tự mở lại. Tuy nhiên, bạn có nhiều khả năng đột quỵ thời trong tương lai.

Nên ghi nhớ thời gian xảy ra hay gọi 115 khi bị đột quỵ?

Khi bị đột quỵ, mỗi giây đều quan trọng. Với nguyên nhân đông máu, bạn cần thuốc tPA để phá vỡ cục máu đông, cứu tế bào não và ngăn tổn thương vĩnh viễn.

Để phục hồi tốt nhất, bạn cần uống tPA trong vòng 3-4 tiếng rưỡi khi có dấu hiệu đầu tiên. Vì vậy, cần thực hiện cả 2 điều này một cách nhanh chóng.

Nguy cơ đột quỵ cao hơn trong mùa đông?

Đúng vậy. Theo thống kế của các bệnh viện, số bệnh nhân bị đột quỵ trung bình vào mùa đông tăng từ 15-30%. Thời tiết càng giảm sâu thì ca bệnh càng tăng cao. Bên cạnh ca mắc mới, nguy cơ tái phát cũng rất nhiều.

Kết luận

Tỷ lệ đột quỵ tăng nhẹ theo mùa là điều đáng ngạc nhiên. Tin tốt là có nhiều cách đơn giản giúp bạn giảm nguy cơ đột quỵ. Duy trì hoạt động thể chất trong suốt tháng thu – đông, kiểm tra y tế, cố gắng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và phòng tránh nhiễm trùng.

Và quan trọng nhất là giữ ấm cơ thể. Đó là nhu cầu cơ bản cũng như phương pháp phòng ngủ đột quỵ đơn giản, tiết kiệm nhất.

Hy vọng thông tin hữu ích trên sẽ giúp bạn luôn cảm thấy khỏe khoắn trong mùa đông này. Để được tư vấn và đặt mua chăn ga gối đệm, vui lòng liên hệ theo hotline hoặc địa chỉ cửa hàng gần nhất thuộc hệ thống Đệm Xanh. 

By Ngọc Nguyễn