Vải denim là gì? Lịch sử phát triển và phân loại vải denim

Vào những năm 1960, lệnh cấm trang phục vải denim ở một số nơi công cộng vẫn không thể ngăn cản được sự bùng nổ của nó trong lĩnh vực thời trang. Điều gì đã tạo nên sức ảnh hưởng kỳ lạ này?  

Nguồn gốc ra đời vải Denim

Vải denim là chất liệu có độ cứng ấn tượng, sử dụng kỹ thuật dệt đôi. Denim truyền thống có màu xanh lam đặc trưng cùng mật độ sợi vải cao. Trước kia, vải denim được nhuộm màu từ cây Indigofera với chất liệu tiền nhiệm là dungaree phổ biến ở Ấn Độ hàng trăm năm trước. Người ta thường dùng hình thức dệt thoi với sợi chàm chạy dọc qua nhiều sợi ngang màu trắng. Vải có thể pha thêm sợi polyester hoặc lycra để gia tăng độ mềm mại, co giãn cũng như chống co nhăn hiệu quả.

Hiện nay, công thức nhuộm vải denim bao gồm 2 dạng cơ bản là màu chàm tổng hợp và màu lưu huỳnh. Khác với sắc chàm, phương thức nhuộm lưu huỳnh sẽ tạo ra nhiều màu hơn như hồng, xanh mù tạt, xanh lục, đỏ, tím,...

Cái tên denim được bắt nguồn từ tiếng Pháp với cái tên Serge de Nĩmes. Màu denim truyền thống thường gắn liền với quần jeans màu xanh, mặc dù từ “jeans” trước đây được dùng cho loại vải cotton có trọng lượng nhẹ hơn. Ý nghĩa đương đại của từ jeans xuất phát từ tiếng Pháp có nghĩa là Gênes.

Vải denim xuất hiện lần đầu tiên tại Mỹ vào giữa thế kỷ 19. Chúng trở nên phổ biến hơn vào năm 1873 khi một người thợ may đến từ Nevada, Jacob W.Davis tạo ra chiếc quần denim đầu tiên được gia cố thêm đinh tán. Vào giai đoạn này, quần áo bảo hộ lao động bên phương Tây cho những người thợ mỏ, điều tra viên và các nhân viên mỏ khác không thực sự bền chắc.

Ý tưởng làm quần jeans này của ông được truyền cảm hứng khi một người khách hàng yêu cầu có một chiếc quần bền chắc cho người chồng chặt gỗ. Khi Davis chuẩn bị hoàn thành công việc, anh chợt nhìn thấy những chiếc đinh tán bằng đồng nằm trên bàn và sử dụng đinh tán để buộc chặt túi lại.

Chẳng mấy chốc, quần denim bắt đầu lan rộng nhanh chóng. Hàng loạt đơn đặt hàng được gửi tới ông. Davis đã sớm bán được 200 bộ cho những công nhân cần quần áo lao động nặng. Tuy nhiên, việc hạn chế năng suất trong cửa hàng nhỏ của mình khiến ông khá khó khăn để đáp ứng đủ nhu cầu. Để giải quyết vấn đề, ông đã viết thư gửi cho công ty thương mại Levi Strauss & Co, nơi đã cung cấp cho ông các bu lông dùng để gia cố trang phục. Davis đã đề xuất về việc cấp bằng sáng chế cho chiếc quần denim tích hợp thêm đinh tán với vị trí nhà phát minh thuộc về ông. Levi Strauss & Co. Đã rất ấn tượng với khả năng thu lại lợi nhuận từ hàng may mặc. Sau đó, họ tiếp tục thuê Davis phụ trách sản xuất hàng loạt tại San Francisco.

Trong suốt thế kỷ 20, denim được sử dụng để tạo ra đồng phục giá rẻ có độ bền cao, chẳng hạn bộ đồ của nhân viên ngành đường sắt quốc gia Pháp. Vào những năm sau chiến tranh, quần yếm của Không quan Hoàng gia được dùng để làm các công việc bụi bẩn được biết đến với tên gọi denim. Đây là loại quần áo một mảnh, có ống quần và tay áo dài có nút cài từ cổ suốt đáy quần. Lớp vải denim màu ô liu được sử dụng để bọc ngoài.

Tới những năm 30, chiếc quần denim gắn liền với các bộ phim cao bồi bụi bặm của Hollywood. Chúng tiếp tục tạo nên cơn sốt vào những năm 50, trở thành biểu tượng của thời trang, sự nổi loạn và danh tiếng.

Quy trình sản xuất vải Denim

Sản xuất sợi denim

Hầu hết sợi denim được làm ừ cotton 100%. Một số loại có thể pha thêm các sợi đàn hồi như spandex có tỉ lệ tối đa là 3% để tăng độ đàn hồi cho thành phẩm. Chỉ một lượng nhỏ như vậy cũng có thể gia tăng khả năng dãn dài vải lên 15%.

Khâu này được thực hiện lần lượt theo các bước: thu hoạch bông, ginning và xếp kiện hàng. Các kiện được phân thành nhiều túi nhỏ và chuyển qua sản xuất. Bông chải thô sau đó được chuyển tác thành các phần nhỏ, dệt trong máy kéo sợi.

Nhuộm sợi denim

Ban đầu, vải denim được tạo màu bằng thuốc nhuộm màu chàm chiết xuất từ thực vật thuộc họ Indigofera. Ở Nam Á, thuốc nhuộm này thường được chiết xuất từ lá khô và lên men từ cây chàm quả cong. Tại châu Âu, nó được thay thế bằng Isatis tinctoria hoặc phẩm nhuộm từ cây tùng lam có thể bắt đầu từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên.

Tuy nhiên, ngày này denim được nhuộm chủ yếu bằng thuốc nhuộm tổng hợp. Quá trình nhúng và oxy hóa sợi nhuộm liên tục sẽ giúp màu sắc càng trở nên bền chặt và tươi sáng.

Quy trình nhuộm màu này được tiến hàng từ trước năm 1915 với các sợi riêng lẻ được nhúng vào bể nhuộm. Các con lăn trong máy đưa các sợi riêng lẻ ra vào liên tục thùng nhuộm. Chúng có thể được tập hợp lại thành các nhóm sợi hoặc đặt dưới dạng tấm song song theo cùng thứ tự để dệt. Tuy nhiên, kỹ thuật xếp đặt song song có thể tạo sự biến đổi màu sắc trên cùng một tấm vải, trong khi đó vấn đề này được loại bỏ hoàn toàn ở phương thức còn lại.

Dệt vải denim

Hầu hết vải denim hiện nay được tạo nên từ máy dệt thoi Sulzer có bu lông 60 inch hoặc rộng hơn. Một số loại vải khác được dệt trên máy dệt thoi truyền thống chỉ sử dụng bu lông 30 inch. Loại vải này có thể được phân biệt qua yếu tố bên ngoài, mép vải được dệt từ các sợi chéo (sợi ngang) liên tục đảo ngược hướng ở cạnh thoi. Theo truyền thống, điểm nhấn được nhấn mạnh bằng các sợi dọc của một hoặc nhiều màu tương phản chính là dấu hiện nhận diện chính xác nhất.

Khi hoàn thiện, vải denim sẽ được kiểm tra kỹ càng để đảm bảo sự đồng bộ trên từng thành phẩm. Các tấm vải đạt chất lượng sẽ được phân phối tới điểm đặt hàng hoặc chuyển trực tiếp qua bộ phận thiết kế.

Vải denim có độ dài đa dạng với trọng lượng dao động từ 280-750 gam, phổ biến trong khoảng 340-440 gam.

Đặc tính chất liệu vải denim

Ưu điểm

Bền chắc

Quy trình sản xuất hiện đại giữ trọn đặc tính tự nhiên của cotton. Độ bền cùng kỹ thuật dệt đặc thù đã mamg tới tuổi thọ lâu dài cho sản phẩm. Thông thường, kỹ thuật dệt denim thường kết hợp chặt chẽ giữa sợi ngang và sợi dọc để tạo nên độ dày dặn, thô cứng tương đối. Khả năng chống mài mòn đảm bảo cho vải denim bền bỉ theo năm tháng, dễ vệ sinh.

Tạo phong cách cá tính

Sự cá tính, bụi bặm là đặc điểm riêng biệt vải denim. Vải không quá bó sát, mang lại cảm giác thoải mái, dễ chịu cho người mặc. Vì vậy, sản phẩm denim được giới trẻ đặc biệt yêu thích.

Linh hoạt trong thiết kế

Độ dày vừa phải, bề mặt khá nhám giúp nhà thiết kế có thể thỏa sức sáng tạo. Bạn có thể dễ dàng dùng tay để cắt may thay vì phải dùng giấy lót như vải voan, vải chiffon,... Vải denim xuất hiện dày đặc trong nhiều loại trang phục, phụ kiện và nội thất nhà ở. Vẻ đẹp hiện đại, đơn giản của chúng luôn chiếm được sự tin yêu của nhiều đối tượng khách hàng.

Hạn chế

Co giãn kém

Độ co giãn của vải denim nhìn chung khá kém. Khi hoạt động thể hiện, trang phục denim sẽ mang lại cảm giác thô cứng, khó chịu cho người mặc. Vì vậy, chất liệu này không được phổ biến trong quần áo thể thao.

Lâu khô

Thực tế, độ dày dặn và độ cứng khiến vải denim lâu khô. Khâu giặt giũ, làm sạch cần tốn nhiều thời gian do khó vò, dễ bám dính vết bẩn trên mặt nhám.

Phân loại vải denim

Căn cứ vào màu vải, denim thường được chia thành 2 loại cơ bản là vải denim truyền thống và vải denim cải tiến. Vải denim truyền thống được sản xuất từ 2 loại sợi trắng va xanh nên chúng thường có màu xanh nước biển. Ngược lại, trang phục denim cải tiến được dệt từ cotton và có thể được pha trộn thêm các loại sợi khác. Từ đó, vải có thể được nhuộm màu đen, trắng, hồng, phù hợp với nhu cầu của tất cả đối tượng tiêu dùng.

Xét trên kỹ thuật nhuộm, vải denim được chia thành 3 loại vải sau:

Dry denim

Dry denim là loại vải có màu xanh đậm. Khâu wash cuối cùng được loại bỏ khiến chất liệu này rất dễ phải màu khi giặt. Nhược điểm lớn nhất của chúng là dễ bạc màu và mất form dáng.

Raw denim

Cũng như dry denim, raw denim được bỏ qua bước giặt vải cuối cùng. Khâu này được sử dụng để làm mềm và loại bỏ sự co nhăn. Độ chuẩn màu của lớp nhuộm được giữ nguyên vẹn. Tuy nhiên, raw denim khá nặng và cồng kềnh. Thậm chí, trang phục được làm từ chất liệu này có thể đứng thẳng mà không cần giá đỡ hay mắc treo.

Selvedge denim

Selvedge denim hay còn gọi là vải denim được may biên nhờ vào kết cấu đặc biệt. Phần sọc trắng khác biệt không đồng màu với tổng thể chiếc quần thường được xếp đặt dưới gấu hoặc dọc theo đường may thân quần. Đây là loại vải có tuổi thọ cao nhất trong dòng vải denim.  

Phân biệt jeans và denim

Khái niệm jeans và denim thường bị đánh đồng ở nhiều nơi trên thế giới. Sự hiểu nhầm khiến chúng vô tình bị tráo đổi tên gọi, gây hiểu nhầm cho cả người mua lẫn người bán. Thực tế, hầu hết quần jeans đều được làm từ vải denim nhưng không có nghĩa vải denim chỉ được dùng để làm quần jeans. Chất liệu vải cotton dệt thoi tạo nên đặc điểm thô cứng của vải denim. Chúng còn được dùng để làm các phụ kiện như áo sơ mi, váy, áo khoác ngoài,...

Ứng dụng vải Denim trong đời sống

Ứng dụng trong lĩnh vực thời trang

Nhờ vào ưu điểm vượt trội, vải denim được sử dụng sản xuất nhiều loại trang phục như quần jeeans, áo sơ mi, quần yếm, váy,.... Đồng thời, vải demin còn được dùng trong phụ kiện thời trang như thắt lưng, túi, ba lô, ví,...

Ứng dụng trong lĩnh vực khác

Trong lĩnh vực nội thất, vải denim được sử dụng để làm ra các đồ vật như áo bọc đệm sofa, ghế túi đậu,đồ chụp đèn,...  Chúng cũng được dùng trong trang trí nội thất ô tô, lĩnh vực nghệ thuật,...

Cách bảo quản vải denim hiệu quả

• Không giặt vải denim quá nhiều lần. Điều này có thể làm chúng nhanh chóng phai màu và ảnh hưởng tới chất lượng lâu dài.
• Sử dụng nước giặt thay cho bột giặt. Bề mặt vải denim khá bám nên bột giặt thông thường có thể bám chặt vào mặt vải, phá vỡ cấu trúc sợi nếu không được xả sạch hoàn toàn.
• Cần giặt riêng sản phẩm denim vì màu sắc của chúng rất dễ phôi trong lần vệ sinh đầu tiên.
• Phơi vải denim ở nơi khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ. Tránh ánh nắng gay gắt của mặt trời chiếu thẳng vào mặt vải.
• Bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh ẩm thấp gây tình trạng nấm mốc, ẩm ướt cho vải.
• Không đâm, chọc đồ vật nhọn, cứng lên mặt vải.
• Không đổ hóa chất lên bề mặt vải denim.
• Không để các thiết bị có nhiệt lượng lớn lên mặt vải.
• Không để sản phẩm denim gần nơi có nhiệt độ cao.

Mời bạn tham khảo một số chất liệu vải khác: